Print

اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست ( معاونت محيط زيست دريایی)

Submited In مقالات و پژوهش ها

در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست به لحاظ وظایف قانونی، طی سالهای گذشته نسبت به بررسی عوامل بروز این پدیده و پیش بینی برنامه های اصولی لازم در این زمینه اقدام نموده است. در این راستا، با توجه به نقش اساسی فاضلاب های انسانی (شهری و روستایی) در بروز کشند سرخ، پیشنهاد (لایحه) اقدامات اصولی جهت کاهش مخاطرات زیست محیطی خلیج فارس و دریای عمان، بویژه کاهش بروز کشند سرخ را به کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست دولت ارایه نمود (1387-1386). این لایحه پیشنهادی که پس از جلسات کارشناسی و با مشارکت دستگاههای ذیربط تهیه گردید با اصلاحات مورد نظر کمیسیون امور زیربنایی مشتمل بر 12 اقدام (ماده) به تصویب کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست دولت رسید.

 

یکی از مهمترین اقدامات این برنامه 12 ماده ای عبارت است از :

" تسریع در تکمیل و راه اندازی طرح های احداث و توسعه شبکه فاضلاب شهرهای بندرعباس، خرمشهر، آبادان، بوشهر و چابهار در جنوب و شهرهای ساری، رشت و گرگان در شمال کشور بصورت کوتاه مدت و برنامه ریزی میان مدت و بلندمدت برای شهرهای دارای بیش از 000/30 نفر جمعیت در نواحی ساحلی براساس مطالعات الویت بندی اجرای طرح های فاضلاب های شهری و روستایی". این لایحه 12 ماده ای (شامل اقدام اساسی فوق الذکر در خصوص راه اندازی فوری طرح های شبکه فاضلاب شهرهای ساحلی) به تصویب هیأت محترم وزیران رسید. متن لایحه پیشنهادی 12 اقدام اساسی جهت کاهش مخاطرات زیست محیطی خلیج فارس و دریای عمان به پیوست تقدیم می گردد.

در حال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست بطور مستمر موضوع مذکور را پیگیری نموده تا با حمایت دولت محترم و بویژه وزارت نیرو این اقدام مهم هر چه سریعتر تحقق یابد. سازمان حفاظت محیط زیست فارغ از هیاهو و افراط و تفریط، علاوه بر اقدام اساسی فوق الاشاره (لایحه انجام 12 اقدام اساسی) با توجه به رسالت و وظایف قانونی پس از بروز کشند سرخ و تأیید گستردگی و شدت آن اقدامات زیر را صورت داد :

اقدامات سازمان در سطح محلی و استانی پس از بروز کشند سرخ

• نمونه برداری از مناطق دریایی تحت تأثیر بصورت روزانه و حتی نوبت وپس بروز کشند سرخ در سطح گسترده
• شناسایی گونه های فیتوپلانکتونی عامل کشند سرخ و شمارش تراکم سلولها توسط ایستگاه تحقیقات محیط زیست دریایی هرمز در نوبت های صبح، ظهر و عصر در محدوده آبهای بندرعباس و هرمز و به صورت غیر مستمر در سایر مناطق شامل جاسک، بندر لنگه، قشم، کیش
• تعیین روش مناسب نمونه برداری و تثبیت جهت جلوگیری از تخریب نمونه های فیتوفیتوپلانکتونی
• برداشت زنده نمونه ها در نوبت های صبح، ظهر و عصر
• نمونه برداری و پایش سواحل و آبهای استان هرمزگان و در مقاطعی استان بوشهر بمنظور بررسی وضعیت و وسعت کشند سرخ
• شناسایی گونه های ماهی تلف شده
• شمارش و تعیین تراکم گونه فیتوپلانکتونی عامل کشند سرخ در نمونه های بدست آمده از مناطق مختلف آبهای ساحلی هرمزگان توسط ایستگاه تحقیقات دریایی هرمز
• هماهنگی با دستگاههای ذیربط (دامپزشکی، شیلات ایران، موسسه تحقیقات شیلات، دانشگاههای علوم پزشکی، استانداری، شورای شهر و ... جهت مقابله با این پدیده
• تشکیل جلسات کارگروه آمایش و محیط زیست استان (هرمزگان) با حضور مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی و افراد صاحب نظر
• اطلاع رسانی به رسانه های جمعی، تنویر افکار عمومی و آموزش جوامع محلی
• تدوین برنامه عمل دستگاههای اجرایی در سطح استان (هرمزگان) و اقدامات بلندمدت
• اقدامات پایشی

معاونت محیط زیست دریایی پایش خود را از ابتدا بصورت سالانه، ماهانه و حتی از زمان وقوع پدیده کشند سرخ در خلیج فارس که این معضل در مقطعی بعنوان یک بحران منطقه ای مطرح شد در هرمزگان به صورت روزانه انجام داده است. این پایش ها شامل:

- شناسایی، بررسی و پایش داینوفلاژله ها و سیانوباکتر های خلیج فارس و همینطور اندازه گیری که فاکتور های فیزیکوشیمیایی شوری، اکسیژن، دما، شفافیت، هدایت الکتریکی، نیتریت، نیترات، فسفات و pH همزمان با برداشت نمونه های فیتوپلانکتون
- شناسایی، بررسی و پایش داینوفلاژله ها و سیانوباکتر های دریای عمان حدفاصل پزم تا پسابندر و همینطور اندازه گیری فاکتور های فیزیکوشیمیایی شوری، اکسیژن، دما، شفافیت، هدایت الکتریکی، نیتریت، نیترات، فسفات و pH همزمان با برداشت نمونه های فیتوپلانکتون
- شناسایی، بررسی و پایش فیتوپلانکتون های دریای خزر حدفاصل گمیشان تا آستارا و همینطور اندازه گیری فاکتور های فیزیکوشیمیایی شوری، اکسیژن، دما، شفافیت، هدایت الکتریکی، نیتریت، نیترات، فسفات، کلروفیل و pH همزمان با برداشت نمونه های فیتوپلانکتون
- اندازه گیری روزانه فاکتور های فیزیکوشیمیایی در جزیره هرمز بصورت روزانه از سال 1388 تاکنون.
- شناساییی و شمارش تنوع زیستی فیتوپلانکتون های محدوده جزیره هرمز در تنگه هرمز بصورت روزانه از اواخر سال 1387 تا کنون
- شمارش و شناسایی جمعیت فیتوپلانکتون در استان هرمزگان حد فاصل جزایر بصورت ماهانه در مرکزتحقیقات دریای هرمز
- شمارش و شناسایی جمعیت فیتوپلانکتون در استان هرمزگان حد فاصل جزایر از اواخر سال 1378 بصورت هفتگی
- برگزاری گشت های منطقه ای در خلیج فارس و دریای عمان با همکاری ROPME
- برگزاری گشت منطقه ای در دریای خزر با همکاری برنامه محیط زیست دریای خزر CEP

اقدامات سازمان در سطح ملی پس از بروز کشند سرخ

تشکیل کمیته ملی مقابله با شکوفایی مضر فیتوپلانکتونی با عضویت دستگاههای ذیربط
• ایجاد کمیته علمی مقابله با شکوفایی مضر فیتوپلانکتونی با تفویض مسئولیت به موسسه تحقیقات شیلات وابسته به وزارت جهاد کشاورزی
• تهیه و تدوین ساختار کمیته ملی و زیرکمیته ها و کارگروههای مربوطه
• برگزاری جلسات کمیته ملی با حضور دستگاههای ذیربط جهت بررسی و مرور آخرین وضعیت کشند سرخ در منطقه و اتخاذ تصمیم و راهکارهای مناسب جهت مقابله مناسب، کارآمد و با حداقل خسارات زیست محیطی
• ارایه دستورالعمل نحوه جمع آوری اطلاعات مربوط به کشند سرخ و مرگ و میر آبزیان به دستگاههای مرتبط و همکار
• بررسی وظایف و اقدامات و طرحهای لازم الاجرا در کمیته ملی جهت جلوگیری از موازی کاری
• بررسی طرحها و پیشنهادات دریافتی از سازمانهای دولتی و موسسات غیردولتی و اشخاص حقیقی جهت استفاده از تمامی نظرات و همکاری بخش خصوصی و دولتی بمنظور مقابله با این پدیده
• همکاری مستمر و صمیمی با تمامی دستگاههای ذیربط جهت اجرای هر چه سریعتر بررسی و مقابله با این پدیده

اقدامات سازمان در سطح فراملی پس از بروز کشند سرخ

سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان مرجع ملی کنوانسیون منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان (کنوانسیون کویت) اقدامات وسیعی در سطح منطقه بشرح ذیل انجام داده است:
• ارسال گزارش اضطراری و اطلاع رسانی فوری به دبیرخانه کنوانسیون در خصوص بروز این پدیده و درخواست همکاری و کمک های فنی و ...
• شرکت در اولین جلسه اضطراری بررسی وضعیت کشند سرخ در خلیج فارس و دریای عمان در کشور امارات متحده عربی و ارایه گزارش کامل علمی از آخرین وضعیت کشند سرخ در آبهای ایران و دریافت تمامی اطلاعات و داده های تهیه شده توسط کشور امارات متحده عربی و عمان و همینطور موسسات و مشاورین بین المللی و دبیرخانه کنوانسیون کویت
• شرکت در اجلاس کارگروه منطقه ای مقابله با کشند سرخ خلیج فارس و دریای عمان در کویت و ارایه گزارش کامل از آخرین وضعیت کشند سرخ و اتخاذ تصمیمات و برنامه های منطقه ای جهت مقابله با این پدیده
• تهیه و تصویب سلسله اقدامات لازم الاجرا در سطح منطقه
• تشکیل کارگروه منطقه ای مقابله با شکوفایی مضر فیتوپلانکتونی با عضویت کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس (جمهوری اسلامی ایران، کویت، عمان، بحرین، عربستان، قطر، عراق، امارات متحده عربی)
• ارایه پیشنهادات به کارگروه منطقه ای جهت تشکیل شبکه تبادل اطلاعات کارشناسی کشورهای عضو کنوانسیون
• ارتباط و مبادله اطلاعات با کارشناسان بین الملل تراز اول جهان در خصوص مبارزه با کشند سرخ
• کسب آخرین اطلاعات و دانش مربوط به مقابله با کشند سرخ از معتبرترین کارشناسان بین المللی و ارایه اطلاعات تخصصی مذکور به همکاران درون سازمان و همینطور سایر سازمانهای ذیربط

اقدامات عمومی (جلسات، تعامل بین دستگاههای مرتبط و ...)

نحوه تعامل و همکاری بین دستگاه های متولی مرتبط با این پدیده اعم از ملی (سازمان شیلات، مؤسسه تحقیقات شیلات و ...) و استانی (اعم از استانداری، سازمان جهاد کشاورزی استان، ادارات کل محیط زیست، دامپزشکی، شیلات استان ها و...) :

با عنایت به موارد مذکور، سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص پدیده کشند سرخ و سایر معضلات زیست محیطی با توجه به قوانین جاری و وظایف قانونی، نقش کلیدی و راهبردی داشته و بویژه نقش هماهنگی بین دستگاهها و ارگانها جهت بکارگیری تمامی امکانات جهت مقابله با این پدیده و موارد مشابه را دارد که می بایست برای ایفای این وظیفه خطیر و جلوگیری از موازی کاری ها و اقدامات هماهنگ، تلاش بیشتر و برنامه ریزی بهتری را ترتیب دهد. در مجموع با توجه به اینکه چنین چالش های زیست محیطی در اثر غفلت و تحمیل تدریجی آلودگی به طبیعت و محیط زیست دریایی ایجاد گردیده است و در اثر آن محیط طبیعی بعد از عبور از آستانه خودپالایی و عدم توانایی پالایش حجم زیاد آلودگی نسبت به اینگونه استرس های طبیعی واکنش نشان می دهد، لذا ضروری است در برخورد با اینگونه معضلات زیست محیطی، اقدامات بر اساس مطالعات صحیح و با شناخت کامل از محیط زیست و براساس شرایط اکوسیستم موجود صورت پذیرد تا از بروز مشکلات جانبی و شرایط حادتر زیست محیطی جلوگیری گردد.

Add comment


Security code
Refresh